วันนี้ขอหลบมุมการเที่ยวไว้แล้วหันมาดูเมืองที่ผมได้อาศัยเพื่อศึกษาก่อน โดยเมืองนั้นคือ พาราณสี หากได้อ่านตามหน้าประวัติศาสตร์ เมืองพาราณสีได้สูญเสียเอกราชทางการปกครองหลายต่อหลายครั้งนับตั้งแต่ยุคที่ถูกกองทัพมุสลิมเข้ายึดครองและทำลาย จากนั้นก็เป็นสมัยที่อังกฤษล่าอาณานิคม เอกราชที่ต้องสูญเสียความเป็นไทในการปกครองเป็นช่วงเวลาที่ข่มขื่น ยาวนาน แต่เอกราชประการหนึ่งที่เมืองพาราณสีไม่สูญเสีย คือ เอกราชที่ไม่ต้องตกเป็นเมืองขึ้นทางวัฒนธรรมต่อประเทศใด แม้ว่าด้วยเหตุผลทางการเมืองที่กองทัพมุสลิมหลังจากปกครองพาราณสี ได้พยายามเปลี่ยนชื่อเมืองเป็น “มะหะหมัดบาด” แต่ก็ไม่สำเร็จ
พาราณสียังเป็นชื่อที่อมตะที่ชาวเมืองเรียกกันอยู่ อังกฤษได้ตระหนักถึงจุดนี้เช่นเดียวกัน เป็นจุดที่มีความสำคัญในการจัดการ บริหาร คือ ทำอย่างไร? เมื่อเข้ามายึดครองดินแดนได้แล้ว จะสามารถนั่งอยู่ในหัวใจของเมืองพารณสีได้ จึงพยายามเปลี่ยนชื่อเมืองว่า บานารัส (BANARAS) แต่คนยังเรียกพาราณสีเพราะเป็นชื่อที่คุ้นหู อังกฤษทราบดีว่าเอกราชในการปกครองที่พาราณสีสูญเสียไปแท้ที่จริงยังคงอยู่ เอกราชนั้นคือวัฒนธรรมและวิถีชีวิตซึ่งไม่สามารถทำลายด้วยกำลังทางการทหารและสรรพอาวุธ แต่เป็นเอกราชที่เต็มเปี่ยมด้วยศรัทธาและการยอมรับว่าพระพรหมคือผู้สร้างโลก พระนารายณ์คือผู้รักษา และพระศิวะคือผู้ทำลาย ศรัทธาในคัมภีร์พระเวทที่ได้อธิบายถึงเป้าหมายชีวิตสูงสุดคือการปฏิบัติเพื่ออุทิศตน และเข้าถึงสภาวะสูงสุดคือความหลุดพ้นจากความทุกข์ แนวทางดังกล่าวของคัมภีร์พระเวทจึงถูกแสดงออกมาด้วยการสวดสรรเสริญ การบูชากราบไหว้ขอพร เป็นเบ้าหล่อหลอมให้เกิดวิถีการดำเนินชีวิตในสังคม เพราะศรัทธาและแนวทางนี้เองจึงเป็นป้อมปราการและเอกราชที่แข็งแกร่งที่ยากนักจะถูกทำลาย แม้พาราณสีจะล้มลุกคลุกฝุ่นมาหลายครั้งก็ตาม
เอกราชทางวัฒนธรรมที่ดำเนินมาถึง ๔,๐๐๐ ปี ย่อมเป็นที่ประจักษ์แน่ชัดว่ากาสีชนไม่เคยทิ้งของดีที่มีอยู่ ตระหนักและรู้ดีว่าแบบแผน วัฒนธรรมคือเอกราชเป็นสิ่งที่ควรหวงแหน แม้ว่าจะมีความเชื่อใหม่เข้ามาแต่ก็ไม่ทำให้หัวใจฮินดูชนไขว้เขว แม้ว่าจะมีวิทยาการสมัยใหม่เข้ามา วิทยาศาตร์ก้าวหน้า เทคโนโลยีก้าวไกลจนคนสามารถเหยีบบนพื้นผิวดวงจันทร์ก็ตาม แต่อดีตและปัจจุบันเป็นเครื่องยืนยันการันตีได้ว่า ทุกเช้าจะยังมีคนมาอาบน้ำในแม่น้ำคงคา บูชาดวงอาทิตย์ สวดมนต์ขอพร ดื่มน้ำนั้นด้วยความสนิทใจ เทวาลัยต่างๆจะยังอบอวลด้วยกลิ่นธูป กำยาน ที่ข้อมือยังมีฝ้ายผูกแขนสีแดงเพื่อความเป็นมงคล ผู้หญิงยังแต่งชุดประจำชาติที่มีเสน่ห์ไม่เหมือนใคร แม้กาสีชนผู้ไร้การศึกษาในระดับรากหญ้ามีความเชื่อทางศาสนา วัฒนธรรมไม่ต่างกับกาสีชนผู้เป็นปัญญาชนผู้มีหน้ามีตาทางสังคม แม้กาสีบางคนได้รับการศึกษาจากประเทศตะวันตกสำเร็จมาแล้วไม่เคยตั้งแง่ เป็นปฏิปักษ์ต่อความเชื่อที่มีอยู่ว่าเป็นเรื่องไร้สาระ หาเหตุผลไม่ได้ ไม่เคยใช้ความรู้ที่เรียนจบมาทะนงว่าเป็นความรู้เที่เลิศเลอเหนือกว่าความเชื่อและของดีที่มีอยู่ ไม่มีการโต้แย้ง ตั้งกระทู้ถามระหว่างความจริงกับความเชื่อ เพราะความจริงและความเชื่อเป็นสิ่งที่แยกออกจากกันอย่างชัดเจน ความจริงเป็นสิ่งที่พิสูจน์ได้ด้วยเหตุผลทางวิทยาศาสตร์ แต่ความเชื่อเป็นสิ่งที่ไม่สามารถอธิบายและพิสูจน์ให้เห็นได้ทางเดียวคือการปฏิบัติให้เข้าถึงด้วยการปฏิบัติที่เคร่งในแบบแผนประเพณี ด้วยเหตุผลนี้เอกราชทางวัฒนธรรมของพาราณสีจะยังไม่ถูกทำลาย และจะดำเนินต่อไปตราบเท่าที่พาราณสีชนยังไม่ทิ้งแบบอย่างทางเดินอันเป็นรากและฐานที่สร้างเมืองพารณสีมา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น